شهرسازی مبتنی بر طبیعت
تگنه - شهرسازی مبتنی بر طبیعت رویکردی است که طراحی شهری را بر هماهنگی با محیط طبیعی و چرخههای زیستی بنا میکند. هدف این است که زیرساختهای شهری با اکوسیستمهای طبیعی همخوانی داشته باشند و اثرات منفی فعالیتهای انسانی بر محیط کاهش یابد.
در این رویکرد، طراحی خیابانها، پارکها، فضاهای عمومی و حتی شبکه حملونقل با توجه به جریان آب، پوشش گیاهی و اقلیم منطقه انجام میشود. کاهش سطوح سخت، افزایش فضای سبز و حفظ عناصر طبیعی موجود، به کاهش دمای محیط، افزایش رطوبت نسبی و بهبود کیفیت هوا کمک میکند. این اصول نشاندهنده اهمیت مانایی محیطی در شهرسازی است.
زیرساختهای سبز در شهر، همانند شبکهای از فضاهای زنده، شامل درختان، بوتهها، بام سبز و آبگیرهای طبیعی، علاوه بر عملکرد اکولوژیک، فضای تجربه انسانی را نیز ارتقا میدهند. شهروندان با حضور در این فضاها، فرصت تعامل با طبیعت، کاهش استرس و تجربه آسایش ذهنی پیدا میکنند. طراحی مسیرهای پیادهروی و فضاهای نشستن در میان این زیرساختها، تجربه فضایی چندحسی ایجاد میکند.
شهرسازی مبتنی بر طبیعت، علاوه بر اثرات زیستمحیطی، به تعادل جمعیتی جانوران و گیاهان نیز کمک میکند. ایجاد زیستگاههای کوچک برای پرندگان و حشرات مفید، کنترل طبیعی جمعیت آفات و ارتقای تنوع زیستی شهری را ممکن میسازد. این موضوع به شهر اجازه میدهد تا مانند یک اکوسیستم زنده عمل کند و مانایی محیطی را تقویت نماید.
راهکارهای طراحی باید مبتنی بر مشاهدات و دادههای اقلیمی و محیطی باشند. شهرسازان و طراحان باید پیامدهای طولانیمدت طرحهای شهری را در نظر بگیرند و اثرات منفی ساخت و سازها، افزایش سطوح سخت و تخریب زیستگاهها را به حداقل برسانند. این نوع طراحی، انعطافپذیری شهر در برابر تغییرات اقلیمی و فشارهای اجتماعی و اقتصادی را افزایش میدهد.
توجه به زیرساختهای سبز شهری و یکپارچگی آنها با شبکههای شهری، امکان مدیریت منابع طبیعی، کاهش خطرات زیستمحیطی و ایجاد فضای شهری قابل زیست را فراهم میکند. به این ترتیب، شهر نه تنها مکانی برای زندگی انسانها بلکه بستری برای حیات طبیعی و تعاملات اکولوژیک خواهد بود.
در نهایت، شهرسازی مبتنی بر طبیعت نشان میدهد که توسعه شهری و حفاظت از محیط طبیعی میتوانند همزمان و هماهنگ باشند. این رویکرد، ارزش طولانیمدت شهر را افزایش میدهد، کیفیت زندگی شهری را ارتقا میبخشد و شهر را به محیطی مقاوم، قابل زیست و متوازن تبدیل میکند.
